लाहातय् ज्या दःपुं (प्राविधिक) मनू त ब्वलांकेगुलि ख्वप इञ्जिनियरिङ्ग कलेजयायय्गु तःधाँगु लाहा दः

ज्ञां मरूपुं मनू त ध्वां जुइ धाय्गु खाँ थुइक ख्वप नगरपालिकाया जनप्रतिनिधिपिन्सं शिक्षायाता च्वन्ह्याके मःगु बांलागु मतिं ज्यासाङ कलेज चाय्कगु नं १९ दाँ दत । २०५६ सालय् ख्वप उमावि निस्वांने धुंक थी थी मेगु कलेज नं छसिकाथं निस्वासां मदिइक पला न्ह्याक च्वंगु दः । थ्व हे झ्वलय् २०५६ सालय् ख्वप इञ्जिनियरिङ्ग कलेज व २०६५ सालय् ख्वप कलेज अफ इञ्जिनियरिङ्ग निस्वाने धुंक झीगु देया निंतिं मदयक मगापुं लाहातय् ज्या व सीप दःपुं प्राविधिक जनशक्ति ब्वलांक वयो च्वंगु दः । व दे व जनताया निंतिं तःधांगु योगदान खः ।

ख्वप नगरपालिकां नेगू इञ्जिनियरिङ्ग कलेजनपां खुगू कलेज छगू मावि व खुगू मचात स्वइगु शिशु स्याहार केन्द्र चाय्क ज्याझ्वः न्ह्याक वयोच्वंगु दः। स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ छ्यल वसांनिसें मावि तगिंतकया जिम्मा नगरपालिकाता वल । थ्व नगर दुनेया सामुदायिक व संस्थागत नपां ९२ गू ब्वनेकुथि तय्गु व्यवस्थापन नगरपालिकां हे याङ वयो च्वंगु दः । झीगु नेपः दे दुने शिशुस्याहार केन्द्र निसें कलेजतक ब्वंकेगु व्यवस्था याङ वयोच्वंगु ख्वप नगरपालिका छगू हे जक खः। थ्व च्वछाय्बहगु ज्या दक यक्वसिनं धायो वयो च्वंगु खाँ ख ः। थ्व कलेज निस्वानेता जनप्रतिनिधिपासापुं, ख्वपया स्थानीय जनता व विशेष याङ नेपाल मजदुर किसान पार्टीया पासापिसं दुःख सियो द्यूगु खः।

कलेजयाता बांलाक, भिंक हज्याकेता खानेदय्क व मदय्क ग्वाहालीयाङ झपुं सकलेंसिता थांैया थ्व भिं दिनस ख्वप नगरपालिका व कलेजया व्यवस्थापन समितिया पाखें सुभाय् देछायो च्वङा ।

कलेजया छें दानेगु व मे मेगु भौतिक संरचना दय्केता झीसं सुनं विदेशी तय्के लाहा फयागु मरु नपां सरकारंनं छुनं ग्वाहाली यागु मरु । थुकि फुक्क लगानी नगरपालिकां हे यागु खः। लाहाफयो नै पिनिगु कप गुब्लें धस्वाय् फैमखु धाय्गु झीसं सिया उकिं झीगु गछ्यअनुसार ज्यासाङ झीके दःगु पुँजी, श्रम छ्यल कतया भरय् मम्वासिं थःगु हे तुतीखय् दाङ झी स्वाभिमानीपूर्वक हज्याङ वयो च्वङा । थ्व गर्व याय् बहगु खाँ खः ।

विदेशी ग्वाहाली मकःसें छुं हे याय् फैमखु धाय्गु चिमतिया मनू तय्सं विद्यालय, कलेज, विश्वविद्यालयया छें (भवन) दानेता, कीबा, पःख, पुस्तकालय, शौचालय थें मद्यक मगागु चिच्या–चिच्याह्रांगु ज्याया निंतिं हे मेपिन्के फ्वनेगु बानीखं याङ यक्वसिया मति हे गति मलाय् धुंकल । अजगु मतिं झीता मेपिनिगु भरय् म्वाय् मालिगु अवस्थाय् थेंक विइ । थुजागु ज्यायाता आर्थिक उदारीकरण धाइ । थांै झीगु देशय् अप्वःसिता थ्वहे ल्वचंकय् धुंकल । थ्व उदारीकरणयाय् हे लिच्वः खः।

संविधानं ब्यूगु अधिकारकाथं स्थानीय तहयाता ऐन दय्केगु अधिकार नं दः। तर गुलिं स्थानीय निकाय तय्सं विधेयकया मस्यौदा दय्केगु, विकासया योजना ग्वसः ग्वय्गु ज्या नपां एनजीओ व आइनएनजीओ तय्के ग्वाहाली फ्वङ च्वंगु खाँ समाचारय् वयो च्वंगु दः । थथे मेपिन्सं दय्कगु ज्या झ्वः खय् जक झी न्ह्यायगु खःसा झी गुलि स्वतन्त्र व स्वाभिमान खःले धाय्गु खाँय्ँ न्हयसः दाने फः । संघीयता छ्यलेगु झ्वलय् प्रदेशया मुख्यमन्त्रीतय्ता छें भाडां (बालं) कायो विय्गु अले विदेशीतय्गु मतिकाथं जक ज्या याय्गु खःसा झी गथे थः जुयो म्वाय् फै ? थुजगु खाँ बय्बय् जुयो च्वंगु दः । प्रदेश नं ३ या नीति अले योजना तर्जुमा अष्ट्रेलिया सरकारया ग्वाहाली खय् न्ह्याङ वयोच्वंगु डीएफएटी नांया आइएनजीओ नं यागु खः गुगु अष्ट्रेलियाया राजदूतया (आदेशय्) इशाराय् न्हयाइगु खः दक धायो वयोच्वंगु दः ।

येँ जुगु युनिभर्सल पीस फाउन्डेसनया ज्या झ्वःखय् सरकारं करोडौं खर्च याय्गु धाय्गु खाँ प्याहाँ वयो च्वंगु दः। छगू आइएनजीओया लागिं खर्च याइगु व धेबां झीगु थजगु कलेज दय्के फः, ख्वप अस्पताल थजगु संरचना दय्के फः। जनताया भिं जुइगु ज्याखय् थांैया सरकारया ध्यान वांगु खाने मरु । सरकार संवेदनशील मजु ।
स्थानीय तहनिसें केन्द्रीय सरकारतक अथे धाय्गु सरकारया क्वे निसें च्वय् थेंकया तहखय् विदेशी तय्सं चासो कायो ज्या साङ च्वंगु दः । विदेशीत लीमलाक जुगुया अर्थ विदेशी प्रभाव यक्व दः धाय्गु खाँ झीसं सिया । थजगु स्वतुमतुस्वःगु जटिल इलय् गथे थःजुयो स्वाभिमानी धंगं म्वाय्धाय्गु तस्कं थाकुगु चुनौती खः। ख्वप नगरपालिका अजपुं एनजीओ आइएनजीओ त नपां तस्कं सतर्क जुयो थःगु हे पहलं हज्याङ च्वंगु दः।

सरकारं कर्मचारीतय् काय् म्ह्याय्पिन्ता धेबा पुले म्वाय्क छात्रवृत्ति वियो ब्वंकेगु व्यवस्था याता । सुरेन्द्र पान्डे अर्थमन्त्री जूगु इलय् दय्कगु उगु नीतिकाथं अःतक २, ८७७ (नेद्व व च्यास व न्हय् न्ह्यम्हा) सिनं थुगु छात्रवृत्ति कायो ब्वने धुंकगु रेकर्ड दः। डाक्टर, इञ्जिनियर, नर्स, कृषि विज्ञान व मेमेगु विषय ब्वङ पास याय् धुंकपुं उम्हा ब्वनामि
(विद्यार्थी) त छु छु देशय् वाङ ज्या याङ च्वना धाय्गु सरकारकय् ल्याचा मरु । अमिसं मस्यू । जिमिसं आर्थिक रुपय् कमजोर पुं ब्वनामिपिन्ता थजगु अवसर वियमःगु खाँ सरकारयाता धायाबले किसीया न्हय्पतय् पाँती हालेथं जक याता । अमिसं जिमिगु सुझावयात तेरेमया । गुलि ब्वनामिपुं थःगु जिम्मेवारी पू मवांकसें विसे वाना । अमिता राज्यं छुं हे कारबाही याय् मफ ।
झीसं ज्ञांकायो थःगु सीप ज्वय्केता आखः ब्वनेगु खः। थःमनं सय्कागु ज्ञां व सीप थःगु देशय् हे छयलेमः दक आग्रह याङागु खः । झीगु देशय् अः थी थी ९ गू विषयया विश्वविद्यालय त दः। गुकिं देनं देनं जक ब्वंक अनुसन्धानया ज्या तस्कं हे म्ह्वजक याकच्वंगु खाने दः। ख्वप नगरपालिकां ख्वप विश्वविद्यालय दय्केगुलि बःबियो च्वङागु दः। सरकारं ख्वप विश्वविद्यालयया विधेयक पारित याङ झीता व ज्या झ्वः न्हयाके ब्यूसा झीसं न्हू न्हूगु अनुसन्धानया ज्याखय् झीपुं विद्यार्थीतय्ता छ्यलय् । ज्या(श्रम) नपां स्वापु दःगु शिक्षा बियो देशय् छगू बाँलागु विश्वविद्यालय दय्के । उकिं सरकारकय् झीसं झीगु माग पू वांकेता आग्रह याङ च्वङा ।

जनतातय्गु आन्दोलनखं ब्वलांगु अधिकारत अनेक त्वहः तयो लिफ्यङ काय् दैमखु । नेपाल शिक्षक महासंघया विज्ञप्तिस संविधानं मावि (१२ गू कक्षा) तगिं तकया जिम्मा स्थानीय तहयाता मखु संघ सरकारयाता वियमः धाय्गु माग तःगु दः। थ्व तस्कं मिले मजूगु खाँ खः।
संघ सरकारय् च्वङ च्वं पिनिगु मति स्थानीय सरकारता कमजोर याय्गु खः। छुं ई न्हयों स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीं ख्वपया छगू ज्या झ्वःखय् ‘शिक्षा व स्वास्थ्य’ स्थानीय तहं भाला काय् फै मखु जक नुवाङ दिल । थांै नेपाल शिक्षक महासंघ थजगु हे मभिंमतितयो संविधान संशोेधनयाय्मगु धाधां हड्तालया आह्वान याङ च्वन । शिक्षक महासंघ धाय्गु पेशागत हकहितया खाँ ल्हाइगु संघ जुयमः। जनतायाता ब्यूगु अधिकार लिफ्यङ काइगु सरकारया याभःजुयमज्यू । थ्व तस्कं बां मलागु ज्या खः ।
(ख्वप नगरपालिकाया प्रमुख सुनिल प्रजापतिजुं ख्वप इञ्जिनियरिङ्ग कलजया १७ क गू अले ख्वप कलेज अफ इञ्जिनियरिङया १० कगु वार्षिकोत्सव ज्याझ्वः २०७५ मंसिर १३ गते बियो द्यूगु न्वचु ।)