माओ त्से तुङ्गया छत्वःचा म्हासिका

चीनया हुनान प्रान्तया स्यांगतांग अञ्चलया शाउ शान धाय्गु गामय् माओ धाय्गु परिवारय् २६ डिसेम्बर १८९३ खुन्हुं माओ त्से तुङ्ग बूगु खः।

माओ नं थः बाज्यापाखें कांगु आनायाय्पुं जुजु पुं अले थःगु देश नयो च्वंपु साम्राज्यवादीत नपां ल्वाङ किसान तय्ता बुँ, इङ ब्यूगु १८५१ या ‘ताइपिंग किसान विद्रोह’ या बाखंत तस्कं क्वथिइक न्यङ थःता नं छम्हा विद्रोही दयकल । माओया ब्वाम्हा माउ शु रोङ्ग पल्टने जागिर नयो धेबा कमे याङ च्वंम्हा जुल । व्यकया मति धेबा मुनेगु जक जूगुलिं कंजुसजक मखु थः परिवारयाता नकेता हे तिसिइम्हा जुयो इलय् व्यलय् ल्वापु जुइ । तर माओ त्से तुङया मां वेन चिन मेइनं दुःखी गरिबपिन्ता ग्वाहाली यागु, बुद्ध पूजा यागु अले थः जहानं मखांक जुसां मरुपुं, मछिंपिन्ता ग्वाहाली यागु स्वयो च्वंम्हा माओयाय् मनय् नं थजगु हे सेवा भावया मतिं जायो वल । गुकियाता थःगु जीवनया मू उद्देश्य दयेकल ।

८ दाँ दबले आखः ब्वनेगु सुरुयाम्हा माओ १३ दा“या उमेर्य गामय्या स्कूलय् ब्वने सिधय्कल । वया ब्वा नं अपः ब्वनकिं स्यनेयो धाधां माओयाता नं (व्यापार) बनय् यंकेगु ज्या यात । तर माओया ब्वेनगु इच्छा यक्व दःगुलिं बन्ही लिबाक्क बताचा च्याक जूसां आखः ब्वनेगु याङ दिल ।

विदेशी लुटाहातय्सं चीनयाता ब्वथल शासन याय्तांगु धाय्गु साफु ब्वङ माओ नं देशप्रेमया भावना ब्वलंक दिल नपां ‘हरे ! चीन ध्वस्त जुइन’ धाय्गु खाँपु ब्वने धुंक गथे याङ चीनयाता ल्यंक तय् फै धाय्गु मतिं ज्या साङ दिल । थुकिं छें बौ नपां थाकथुक नं जुल ।
उब्लेहे वयकया पाजुं देशय् माओयाता सहर पाखे यंक आखः ब्वंकेमःगु खा“ हग्वःबलय् बौम्हासिनं विरोधयासां आखः ब्वङ नं धेबा कमेयाय् फै धाय्गु खाँखय् खः ताय्क आखः ब्वंके छोत । तुंग तैशानया उगू स्कूलय ‘न्हुपुं जनता’ धाय्गु साफू ब्वङ राष्ट्रभक्ति च्व जाय्कलसा जापानं पासयाङ वम्ह मास्टर पाखें चिनाखया विषय खाँ थुइकल । आना वयकलं पुलांगु चिनियाँ साहित्य व इतिहास तस्कँ ध्यान तयो ब्वङ दिल नपां विदेशी इतिहास व भूगोल नं ब्वङ दिल । आनाया गुरुपिनिगु देशभक्ति न्वचु खं वयक प्रभावित जुयो दिल ।
उकिया दाच्छीलिपा वय्क हुनानया राजधानी चाङ्सा धःगु थासय् ब्वँ झाल । आना वयकलं दक्कले न्हपां क्रान्तिया विषयलय् च्वयो तःगु ‘जनताया शक्ति’ धाय्गु अखबार ब्वङ दिल । उब्ले चीनय् कोमिङतांग पार्टी दक्कले बल्लागु व अमेरिकाय् च्वङ च्वंम्हा सन यात सेनया उगू पार्टीया नेताया उद्देश्य बेलायत व अमेरिकाय् थुजगु व्यवस्था हयगु खः। थ्व खाँ खं माओता राजनीतिखय् लुत्तुलुयो यंकल ।
चीनय् उथलपुथल जुयो च्वंगु इलय् माओ नं लच्छिया ७ तका दां कायो पल्टनय् भर्ना जुयोदिल । थाय् थासय् ल्वापु जुल । मंचु सरकार कोदल । सन यात सेन अस्थाई राष्ट्रपति जुल । लिपा गुटबन्दी व जालझेल खं वयकं राजीनामा याङ दिल । मेम्हा सैनिक अफिसर युवान शिह काई राष्ट्रपति जुल । लडाई क्वचाल । माओ या लडाई न्हयाकंतुं यंकेगु मति दसां वयक पिनि सम्झौता यासेलिं माओ नं पल्टनया जागिर त्वःतदिल ।

उकिंलिपा चाङशाय् नर्मल स्कूलय् वयकं ज्या साङ दिल । आना वयकनं विद्यार्थी पुचः छथ्व निःस्वान । गुकिं प्रतिक्रियावादी तय्‌सं कलेजयाता छाउनी दय्के धःगुया विरुद्धय ल्वाङ सफलता प्राप्त यात । वयकलं पुस्तकालय ज्या सां सां विभिन्न विद्धानपुं नपां खँल्हाबल्हा, सल्लाह यायां थी थी माक्र्सवादी पत्रिका, साँफु ब्वँ ब्वँ थीथी आन्दोलनय् सक्रिय जुयो दिल । २१ जुलाई १९२१ खुन्हुँ चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीया स्थापना याता गुकि माओ नं छम्हा दुजः ल्यल । वयक नं चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीया संस्थापकमध्ये छम्हा खः । वयक हुनान प्रान्तया सेक्रेटरीखय् ल्यल ।

थःके माकर्सवादया स्यल्लागु ज्ञान दय्धुंक वयकलं सिनसिहताइ (न्हूगु युग) धाय्गु न्हूगु पत्रिका पिथान । अले खानी, रेल, नागरपालिका छापाखाना, सरकारी टक्सारया ज्यामी तय्ता संगठनयाङ छप्पा–छधियाङ मजदुर आन्दोलन हज्याकल । पशुस्वयो क्वययाय्गु जीवनया मुक्ति हे क्रान्ति खः। धाय्गु खाँ थुय्वं लाखौ ज्यामित छप्पाछधि जुयो ल्वात चीनयाय्गु उगु शक्ति बल्लागु क्रान्तिकारी शक्ति जुल ।
स्वंगूगु महाधिवेशन १९२३ खं जनवादी क्रान्ति पू वांकगुखःसा सर्वहारा वर्गया नेतृत्व व किसान समस्याता नं नपां यंकेमःगु नीति पास यात । कोमिङताङनपां मिलेजुयो तःधांगु क्रान्तिकारी पार्टी जुयो स्यल्लागु आन्दालेन याय्गु खाँ क्वछित । गुगु ज्या तस्कं सफल जुसेलिं माओता दक्षिणपन्थी धायो पार्टीं लिकाल ।

उकिंलिपा वयकं थःगु गां शाउशान झायो साम्राज्यवाद व सामन्तवादया विरुद्धय् ल्वाइपुं पार्टी कार्यकर्ता व संगठन दय्क छगू बहनी आखः ब्वनेगु स्कूल नं चाय्कल । उगु पार्टीं अन्नया उचित मूल्य, उचित ज्याला, हाकु व्यापार मद्यकेगुलि आन्दोलन हज्याकल । गुगु आन्दोलन तस्कं सफल जुल । चीनयाय्गु वस्तुस्थिति थुइक १९२६ खय् माओ नं ‘चिनियाँ समाजय् वर्गया विश्लेषण’ धाय्गु च्वसु च्वयो क्रान्तिया शत्रु व मित्र छुटेयाङ दिल । गुकिंयाङ क्रान्तिया आधार तयार जुल ।

प्रचार, संगठन, जनशक्ति, गुप्त खबर, समस्या ब्यंकेगु फुक्क फुक्क कम्युनिष्टत्यसं सयकालिं दक्षिणपाखेया मोती खुसी निसें उत्तरया याङसी खुसीतक शत्रुतय्ता बुकेगुलि कम्युनिष्टतः सफल जुल । छसिकाथं १९२६ खय् हुनानय् किसानतय्सं थी थी आन्दोलन याङ द्वलंद्व न्हयोनिसें न्ह्याक वयो च्वंगु सामन्ती जमिन्दार प्रथा ध्वस्त याङ बिल । गुकिं कोमिङताङ सरकारतस्कं ग्यात । उकिता ‘आवारा’ उपद्रतय्गु पुचः धाधां क्वतेलय्गु ज्या यात । तर कम्युनिष्टतय्सीं झन्मग्यासें संघर्षयाता हज्याकल । पार्टी दुने व पिने या खोटागु विचःयात खण्डन यासें अनेक संघर्ष यायां लालसेना नपां हःने च्वङ हःपः ब्यू ब्यूँ क्रान्ति व मिपुसा अथे हे खः छक्वःचा मिपुसां गुँ हे छवय्के फः धाधां उत्साह तङ जनताता ग्वाक बिल । चीनय् क्रान्तिया लब्बु दङ वैगु पक्का हे जुल । सुजद्यो लुय् न्हो व मचाबुय् न्हयोया अवस्था थें क्रान्ति चरमसिमाय् थ्यनिबलय् झासुलांकेगु मखु बरु सशक्त संघर्ष याय्मः थ्वहे आजु ज्वङ – १८ अक्टोबर १९३४ निसें क्याङ्गसीया लाल इलाकां न्हयाकगु ताहाक ङायो वानेगु (लामो हिंडाइ) अभियानं शत्रु सेना तय्ता बुकेगु, चिइक वानेगु महान ज्याझ्वः २६८ न्हू तक मदिक्क न्हयाकल । अनेक समस्यायाता थाकु मचासें न्हयाकगु उगु अभियानहे चीन स्वतन्त्र जुइगु बाँलागु लक्षण जुल । वयकया धापु काथं थुजगु इलय् ज्या याय्गु हे मू खाँ जुय्म । नय् त्वने व आराम धाय्गु लिपा याय्गु खाँ खः।

लालसेना तय्सं जनता नपां मिलजुयो अमिता सय्के थुइके वियगु नपां छपाछधि याङ सामन्तविरोधी संघर्ष हःचिइकं चिइकं थाय्थासय् क्रान्तिकारी आधार इलाका दयकं दयकं लाल सेनाखय् भर्ती यायां जनताया पक्ष ज्या साँ सां वान । आखिर १ अक्टोबर १९४९ सय् अध्यक्ष माओ नं पेकिङ्गया थेनआन मेन चोकय् ‘चीनय् जनवादी गणतन्त्र लागु जुल धाय्गु घोषणा याङ दिल । चीन छगू समाजवादी देया रुपय् हज्यात । गुगु अःतकं संसारयाता लाँपु क्यनिगु व्यवस्था जुयो च्वंगु दः ।

तस्कं परिश्रमी विद्यार्थी, छम्हा क्रान्तिकारी सिपाही, अले देशभक्त संगठनकर्ता अध्यक्ष माओ देशभक्त, समाज व देशयाता हज्याकेया निंतिं मदिइक न्हयाङ वयोच्वंम्हा योद्धा, जनताया नुग खाँ च्वय्फम्हा साहित्यकार नपां पत्रकारया मृत्यु ९ सेप्टेम्बर १९७६ सं जुल ।
वर्गसंघर्षता त्वः मफिइक यंकेमःगु, निस्वार्थ रुपं जनताया सेवा याय्गु, गरिब किसानया भरय् मध्यमकिसानतय्ता नं नपांयंक सर्वहारा वर्ग क्रान्तिया न्ह्यलुवा जुयगु क्रान्तिया निंतिं छप्पा छधि जुय्फःपुं फुक्कनपां मिले जुयो जनता, प्रजातन्त्र व समाजवादी क्रान्तियाय्गु, सर्वहारा हुकुमयाता बल्लाक समाजवादी व्यवस्था साम्यवादतक वानेगु वयक याय्गु त्वफिइके मपैmगु शिक्षा खः । वय्कयाय्गु विचःया तुइजलां युग–युगतक सर्वहारा वर्गयाता लाँपु क्यङ च्वनि ।