झीगु सांस्कृतिक ख्यलय्या न्ह्यलुवात थौं झीसं थाना तःम्हा खङ च्वङा । वय्कपुं खानिबले, नापलाईबले झीगु समाजया तसकं बांलागु छपा किपा हने वगु अनुभव जुई । वय्कपिनिगु त्याग, तपस्या अले साधनाया जीवन धाथें सकसिनं ब्वने बहःजु । वय्कपिनिगु जीवन छगू निःस्वार्थ जीवनया नमूना खः धःसा छतिंहे पाइमखु । थःता छुं दई जक मखु, सरकारपाखें छुं चुलाइजकनं मखु बरु थ्व समाज हा“य्पुसे च्वंकेता, थ्व समाज झः झः धाय्केता बाजा थायेगु, प्याखं सय्केगु, अले स्यनेगु वय्कपिसं थाकुमचसिं मदिक हज्याक द्युगु ज्याः सेवा व समर्पणभावया च्वःजगु उदाहरण खः । वय्क थन्यपिसं सांस्कृतिक ख्यल्यया निंतिं थगु जीवन पाङ मद्यूगु जूसा, थगु सबय् फुक मद्यूगु जुसा थौंया झीगु म्हसिका झीता चुमलाइगु जुई अले थौं थ्व गौरवया अनुभव याये मखानिगु जुई । उकीं झीगु समाजया सांस्कृतिक गुरुपिन्ता, सांस्कृतिक न्ह्यलुवातय्ता झीसं अपलं अप सम्मान यायेम । वय्कपिनिगु ज्ञान, सीप व क्षमता न्हूगु पुस्ता व न्हूगु समाज दय्केता छ्यलेम । जनताया दथ्वी ब्वलांपुं सांस्कृतिक नायक नायिकातय्ता सम्मान यायेगु हे नं च्वःजगु संस्कृतिया चिं खः ।
सांस्कृतिक ख्यलय् झी न्ह्यलुवातय्सं जोडा मरुगु योगदान याङ दिउथें शिक्षायागु विकास अले राजनीतिक चेतना ब्वलांकेगु ज्याखय्नं झी अग्रज पुस्ता यागु योगदान काथंहे झीगु समाज थौंया स्थितिखय् थ्यंगु खः । सांस्कृतिक ख्य्लय हज्यागु समाज शैक्षिक व राजनीतिक रुपंनं हज्यासा जक कुलां दानि । उकिं कला, संस्कृति, सम्पदाया ख्य्लय झीसं मदिक पलाः न्ह्याकाथें शिक्षा, साहित्य व राजनीतिया ख्यलय्नं झीसं अझनं क्वातुक हज्यायेमगु थौंया आवश्यकता खः । राजनीतिक आन्दोलनं घ्वागु समाज सुनं तछ्याये पैmमखु । थ्व अनुभवं सिद्ध यायेधुंकगु खाँ खः । उकिं बाजा थाथां विचारया खां ल्हायेम, प्याखं ल्हु–ल्हुं परिवर्तनया पुसा पियेम धायेगु भावना झीसं कःघङतुं तये । राजनीतिक संघर्ष व वर्गीय भावनां हे जक सांस्कृतिक अभियानयाता जीवन बियेफई । 
राजनीतिक विचार वास्ता मयासीं जनताया संगठन बमलाकसीं प्याखं जक ल्हुयो च्वन, बाजा जक थङ च्वन अले थःथःगु ज्याखय् जक जुयोच्वन धःसा झी गना खः आनांतुं लङ च्वनिगु अले लय्ता च्यो सिवाय छुं मखइगु इतिहासं स्यंगु पाठ खः । प्रतिक्रियावादी वर्गं जनतायाता क्वतेलंतुं तयेता विचार, सिद्धान्तं तापाक तयेगु, संगठनं पिने तयो कमजोर यायेगु कुतः याङं तुं च्वनि । मजदुर, किसानत थःथगु ज्याखय् हे जक लगे थःजू । अमी सन्तानतनं राजनीतिक ख्यलय् दुहाँ थमवां धायेगु मतिं प्रतिक्रियावादीतय् जुई । उकिया निंतिं अमिसं अनेक जः ग्वई । प्रतिक्रियावादीत नपां ल्वाङ च्वनेगु भावना म्वाःक तयेगु अले ल्वाइगु न्हूगु पुस्ता तयार यायेगु झीगु कुतः जुयेम ।
शिक्षाखय् हज्याङ च्वंगु न्हूगु पुस्ता राजनीतिक विचारकाथं नं हज्यात धःसा समाज थ्व स्वयोनं हज्याइगु निश्चित खः । झी केहें – किजापिन्ता, काय्–म्ह्याय्पिन्ता इलय्हे खःगु लाूपुई यंकेया निंतिं हसना बियेगु, ला“पु क्यनेगु समाजया न्ह्यलुवा अले थाकालिपिनिगु अभिभारा खः ।
नापनापां थौंया इलय् जनताया आन्दोलन न्हूगु काथं थाने माल च्वंगु द । कम्युनिष्टया नामय् ओली सरकारं यय–मयथें यङ च्वंगु, यय–मय थें हाल च्वंगु झीसं सिया । देसय् सरकार दथें जनतां ताय्के मफ । शान्ति, सुरक्षा गनां गनां मरु । म्ह्याय्–मस्त असुरक्षित जुयो च्वंगु खांङ देय् हे आतंकित जुयो च्वंगु द । देन्यंक जुयच्वंगु वलात्कार, हत्या, हिंसाखं कपः क्वछुये मालानं ओली सरकार छुं छुं हे मखुथें च्वंक च्वंगु दः । लां–लां दयानं निर्मला पन्तया हत्यारा ज्वनेगु सरकारं साहस याये मफ । सरकार ज्या यङ क्यनेगु मस्वसीं हल्ला यायेगुली लगे जुय च्वंगु द । ठग, ठेकेदार व अपराधीतय्गु ल्हातय् तँचाप्वाँय् लःल्हाङ विकासया म्हगस मियोच्वंगु द । थन्योम्हा ठग, भ्रष्टाचारीतय्गु पंजाय् लायेधुंम्हा सरकारं देय् विकास याये फैमखु । समृद्धियां यक्वहे तापागु खाँ जुल । नापनापां मस्त व मिस्तय्गु तकनं जीवन रक्षा याये मफम्हा सरकार जनताया सरकार जुये फइमखु । एनजिओ, आइएनजिओया कताम¥ही थन्यम्हा सरकारं अले शासक दलं जनताया मखु विदेशीतय्गु अले विदेशी पूूजीया जक सेवा याई । छुं दिन हाँ येँ जुगु धार्मिक सम्मेलनखं ओली सरकारयागु ख्वःपा उल ब्युगु द । शासक दल सु पाखें संचालित, गुम्हा नेता छु देय्या दलाल खः धाय्गु खाँबुलुहुू प्याहाँ वयो च्वूगु दः, पिहाँ मवसिंनं मगा । देशद्रोही नेतातय्ता म्हासिके मफतले नेपामी जनतां सुख सियेखानी मखु । उकिं थ्व शासक दल व सरकारया फुकं मभिंगु ज्या, देय्या हित मजुइगु ज्याया विरोध यायेता झी सकलीं हःचिले । च्वमी, कलाकार, संस्कतिकर्मी सकलींसिनं जनताया सः पिज्वय्के फःसा जक थ्व देय्या भीं जुई, जनद्रोही पार्टीत ध्याक्वन्चाय् लाई अले देशघाती मन्त्री, नेतात छ्वासलय् थ्यनी ।
दकसे लिपा, सिरपा त्याक द्युपुं, सम्मानित जुय द्युपुं सकलीं कलाकार, च्वमि व संस्कृतिकर्मी सकसिता बधाई व भिन्तुना देछाय् ।
(प्रदेश सभा ३ का सांसद सिर्जना सैंजुजुं मंसिर २२ गते ३८ गु नेपाल भाषा साहित्य तःमुंज्याया सिरपा लःल्हाय्गु ज्याझ्वखे वियोदिगु न्वचु)